W dniach 18 - 20. 09. 2002 r.
w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym PKO BP SA "NEPTUN" w Juracie
odbyła się

VII Krajowa Konferencja
POMIARY KOROZYJNE W OCHRONIE ELEKTROCHEMICZNEJ

Konferencja zorganizowana została przez:

Polski Komitet Elektrochemicznej Ochrony przed Korozją SEP
i Instytut Morski w Gdańsku

pod patronatem i przy wsparciu finansowym:

Komitetu Badań Naukowych
Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.
Systemów Gazociągów Tranzytowych EuRoPolGAZ S.A.
Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń"
Specjalistycznego Przedsiębiorstwa Zabezpieczeń Przeciwkorozyjnych "Corrpol"

SPRAWOZDANIE

W dniach 18-20 września br. odbyła się w Ośrodku Szkoleniowym "Neptun" w Juracie kolejna VII Krajowa Konferencja "Pomiary korozyjne w ochronie elektrochemicznej" zorganizowana przez Polski Komitet Elektrochemicznej Ochrony przed Korozją działający przy Zarządzie Głównym Stowarzyszenia Elektryków Polskich w Warszawie przy udziale Zakładu Korozji Morskiej Instytutu Morskiego w Gdańsku. W spotkaniu wzięło udział blisko 100 osób, w tym grupa specjalistów z Republiki Czeskiej i Słowacji. Przygotowano i wygłoszono 17 referatów dotyczących aktualnych problemów elektrochemicznej ochrony przed korozją konstrukcji podziemnych. Konferencja była sponsorowana przez Komitet Badań Naukowych i odbyła się przy współudziale oraz pod patronatem największych polskich firm związanych z zastosowaniami technologii ochrony katodowej rurociągów: Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. w Warszawie, Systemu Rurociągów Tranzytowych EuRoPolGAZ S.A. w Warszawie, Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń" w Płocku oraz Specjalistycznego Przedsiębiorstwa Zabezpieczeń Przeciwkorozyjnych "Corrpol" w Gdańsku. Do grona sponsorów konferencji dołączyło Przedsiębiorstwo "Biatel" z Białegostoku oraz "Anticor" z Wieliczki.

Referat wstępny wygłosił dr inż. Wojciech Sokólski, przewodniczący Polskiego Komitetu Elektrochemicznej Ochrony przed Korozją SEP, w którym przedstawił krótką historię powstania, działalności i aktualnego programu pracy Komitetu, obchodzącego w bieżącym roku swoją trzydziestą rocznicę istnienia. Omówiony został zakres wykorzystywania technologii ochrony katodowej w Polsce, jej poziom w odniesieniu do przodujących krajów przemysłowo rozwiniętych, a także przewidywane kierunki rozwoju i dalszych badań. Zwrócono uwagę na problemy normalizacyjne i rolę w tym zakresie Polskiego Komitetu Elektrochemicznej Ochrony przed Korozją, który tradycyjnie, jako reprezentant środowiska specjalistów skupionych w SEP, przygotowywał i opiniował tego rodzaju dokumenty. Problematyka nowych norm europejskich z zakresu ochrony katodowej przewijała się w różnych aspektach przez niemal wszystkie referaty i dyskusje podczas obrad. Jest to zupełnie zrozumiałe, ponieważ wyczuwalny jest w środowisku brak ujednoliconych wymagań w zakresie eksploatacji systemów ochrony katodowej, a głównie techniki pomiarowej efektywności zabezpieczenia przeciwkorozyjnego nowoczesnych gazociągów.

Tematyka konferencji, podobnie jak poprzedniej, zdominowana była w dużej mierze przez zagadnienia prądów błądzących, głównie w zakresie metodyki pomiarowej, zarówno w zakresie badania obwodów trakcyjnych jak i oddziaływania tych prądów na konstrukcje podziemne. Nie tyle chodziło o zagrożenie korozją elektrolityczną konstrukcji, co o prawidłową ocenę wymaganych parametrów normatywnych i właściwej kontroli skuteczności ochrony katodowej w strefach działania prądów błądzących. Ocena skuteczności ochrony katodowej współcześnie budowanych gazociągów jest przedmiotem badań na całym świecie. W Polsce sprawa ta jest bardzo aktualna, chociażby ze względu na zbudowany w ostatnich latach gazociąg tranzytowy Półwysep Jamał - Europa Zachodnia oraz przewidywane dalsze podobne inwestycje.

Kilka prac poświęcona była zdalnemu monitorowaniu poprawności działania instalacji ochrony katodowej. Od kilku lat zagadnienie to wysuwa się na czoło nowych rozwiązań technologicznych, co niewątpliwie związane jest z postępem w rozwoju mikroinformatyki. Zdalne monitorowanie i sterowanie pracą instalacji ochrony katodowej, realizowane już obecnie przede wszystkim za pośrednictwem telefonii komórkowej i łączności satelitarnej, również z wykorzystaniem sieci komputerowych. Technika ta ma za zadanie wyeliminowanie kłopotliwych i uciążliwych pomiarów terenowych. Jak podkreślano w dyskusjach ma niestety jeszcze szereg istotnych wad i niedoskonałości.

Część wystąpień miało na celu zaprezentowanie zakresu działania i uzyskanych efektów wdrażania technologii ochrony katodowej przez szereg firm. Przekazane zostały informacje o wykonywanych pracach przeciwkorozyjnych w Południowo-Morawskich Zakładach Gazowniczych w Brnie, produkcji urządzeń do zdalnego monitorowania firmy ATEKO z Ostrawy, firmy AGCOR z Poznania, ANTICOR z Wieliczki oraz obchodzącego swoje 15-lecie Specjalistycznego Przedsiębiorstwa Zabezpieczeń Przeciwkorozyjnych CORRPOL z Gdańska. Ciekawostką dla uczestników, w większości związanych z ochroną katodową konstrukcji podziemnych, była prezentacja Zakładu Korozji Morskiej Instytutu Morskiego w Gdańsku szeregu nowatorskich rozwiązań - w tym eksponatów urządzeń prototypowych - stosowanych do ochrony katodowej obiektów stalowych w wodzie morskiej. Również na zorganizowanej wystawie jubilat - SPZP CORRPOL z Gdańska - zaprezentował najbogatszą ofertę (stacje ochrony katodowej, anody galwaniczne, słupki pomiarowe, elektrody odniesienia, sondy i czujniki rezystancyjne), obok takich firm jak L'INSTRUMENTS z Warszawy (rejestratory), RADIATYM z Gliwic (monobloki). Część firm zaprezentowała jedynie swoje materiały reklamowe,

Dużą atrakcją dla uczestników konferencji była wycieczka do największej w Polsce Elektrowni Wodnej Żarnowiec S.A., gdzie zapoznali się nie tylko z samym obiektem oraz stosowaną technologią gospodarki energią elektryczną w elektrowni szczytowo-pompowej, ale także z występującymi tam problemami ochrony przeciwkorozyjnej.

Cel konferencji, tj. umożliwienie prezentacji postępu technicznego z zakresu elektrochemicznej ochrony przed korozją, a w szczególności nowych metod i technik pomiarowych stosowanych w ochronie katodowej konstrukcji metalowych, został osiągnięty. Szeroki program konferencji umożliwił wszystkim uczestnikom wymianę poglądów i własnych doświadczeń zawodowych w tej dziedzinie. Czas na dyskusje podczas obrad była z konieczności ograniczona, jednak brak ten rekompensowano długimi fachowymi dysputami w kuluarach i spotkaniach wieczornych.

Wśród uczestników największą grupę stanowili jak zwykle pracownicy branży gazowniczej. Transport gazu i ropy naftowej za pomocą rurociągów stalowych to ciągle jeszcze główni odbiorcy technologii ochrony katodowej. Na konferencji spotkali się przedstawiciele nauki i praktyki, inwestorzy, projektanci i wykonawcy, producenci urządzeń i ich użytkownicy. Według zgodnych opinii, wyrażonych przez uczestników, konferencja należała do bardzo udanych. Wymieniono doświadczenia, zawiązały się nowe znajomości, zrodziła się potrzeba dalszej, bardziej ścisłej współpracy.

Słoneczna pogoda towarzyszyła obradom praktycznie podczas całego spotkania, co nie wpłynęło zupełnie na frekwencję na obradach, które odbywały się przy pełnej sali. Dodać należy, że sali klimatyzowanej, wspaniale nagłośnionej i doskonale wyposażonej we wszystkie współczesne zdalnie sterowane środki audiowizualne. Rekompensatą za pracowicie spędzany czas podczas obrad były basen z ciepłą wodą, sauna i długie wieczory spędzone przy dobrej muzyce (Detko Band).

WNIOSKI

Podczas obrad zgłaszano szereg wniosków i postulatów,
które po uporządkowaniu można uznać za wnioski końcowe konferencji:

1. W związku z wejściem do Unii Europejskiej dalszy rozwój technologii ochrony elektrochemicznej w Polsce będzie wymagał:
   • możliwie szybkiego wprowadzenia do praktyki Polskich Norm zgodnych z Normami Europejskimi,
   • wdrożenia systemów certyfikacji poszczególnych materiałów, wyrobów, usług, firm i specjalistycznej kadry inżynieryjno-technicznej wg wzorców obowiązujących w Unii Europejskiej,
   • dopasowania systemu szkolenia i podnoszenia kwalifikacji służb technicznych i inżynieryjnych zajmujących się problematyką ochrony katodowej do wymagań europejskich.
2. Celowe jest możliwie szybkie zaaprobowanie zaproponowanego nazewnictwa oraz kryteriów ochrony katodowej w nowych normach europejskich oraz wdrożenie ich do działalności technicznej.
3. Należy ponownie poddać krytycznej ocenie pod względem przydatności stosowane obecnie na rurociągach różne techniki pomiarowe służące do oceny jakości izolacji przeciwkorozyjnych oraz wyznaczenia skuteczności ochrony katodowej.
4. Poruszone na kolejnej konferencji zagadnienia dot. problematyki błądzących, zarówno w aglomeracjach miejskich, poza obszarami zabudowanymi, jak i basenach stoczniowo-portowych, a także pochodzących z różnych źródeł, tj. obwodów powrotnych trakcji kolejowej, tramwajowej i metra, świadczą o ciągłej aktualności tej problematyki w Polsce i potrzebie położenia większego nacisku na prace badawcze i wdrożeniowe w tym zakresie.

SPIS UCZESTNIÓW

Andrzej Bat, Anvil S.A. Kompleks Polichlorku Winylu, Włocławek
Piotr Ber, Metro Warszawskie, Warszawa
Witold Bogotko, Centrum Diagnostyki Rurociągów i Aparatury, Gdańsk
Tomasz Brodnicki, PGNiG S.A. ROP w Warszawie, Warszawa
Marian Cebula, PGNiG S.A. ROP we Wrocławiu, Wrocław
Włodzimierz Ciarka, "END CORR", Włocławek
Jan Čip, ATEKO, Ostrava Republika Czeska
Robert Ciupek, TECHNOLOGIE GAZOWE PIECOGAZ, Przeźmierowo
Józef Dąbrowsk,i Instytut Elektrotechniki, Warszawa
Łukasz Demut, P.H.P.U.M. "DAKOR" S.K. DEMUT, Mosina
Władysław Dziuba, Instytut Elektrotechniki, Warszawa
Sławomir Fedorowicz, PKN ORLEN S.A., Płock
Marek Fiedorowicz, PGNiG S.A. ROP w Gdańsku, Gdańsk
Jacek Gardowski, Instytut Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, Kraków
Andrzej Garyantesiewicz, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "AGCOR", Poznań
Bogumił Geisler, Przedsiębiorstwo "AGAT", Koluszki
Irina Grmanova, PKOaE OPULC, Nitra Słowacja
Renata Grzybek, PGNiG S.A. Zakład Gazowniczy w Olsztynie, Olsztyn
Maciej Guziak, ANTICOR, Wieliczka
Marian Hanasz, L'Instruments, Warszawa
Karel Henc, Jihomorawská Plynárenská g.s., Brno Republika Czeska
Andrzej Hoffmann, SPZP "Corrpol" Sp. z o.o., Gdańsk
Ladislav Hrbáček, Jihomorawská Plynárenská g.s., Brno Republika Czeska
Michał Jagiełło, PGNiG S.A. ROP w Gdańsku, Gdańsk
Tadeusz Jankowski, PERN, Płock
Witold Kałużewski, Zespół Elektrociepłowni w Łodzi S.A., Łódź
Jarosław Kamiński, PKN ORLEN S.A., Płock
Włodzimierz Kaniecki, PERN, Płock
Zdzisław Karlewski, "Gazomontaż" S.A.. Wołomin Zakład w Ząbkach, Ząbki
Jan Klocyk, PERN, Płock
Sławomir Kostrubiec, DEHN Polska Sp. z o.o., Warszawa
Mikołaj Kościuk, SGT EuRoPolGAZ S.A., Warszawa
Leszek Kowalczyk, "Naftoprojekt" Oddział Kielce, Kielce
Andrzej Kowalski, PGNiG S.A. ROP w Warszawie, Warszawa
Józef Kowalski, PGNiG S.A. ROP w Warszawie, Warszawa
Jerzy Kozłowski, Politechnika Poznańska, Poznań
Aleksander Koźluk, PERN, Płock
Robert Kruszewski, PGNiG S.A. Warszawa, Warszawa
Piotr Lamparski, PGNiG S.A. Pomorski Zakład Gazowniczy w Gdańsku, Gdańsk
Marek Lipok, "CETUS" Energetyka Gazowa, Świerklany
Wojciech Machczyński, Politechnika Poznańska, Poznań
Stanisław Machoń, Instytut Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, Kraków
Atena Magdalińska, Metro Warszawskie, Warszawa
Szczepan Malinowski, Zakład Korozji Morskiej, Instytut Morski, Gdańsk
Mirosław Małek, PGNiG S.A. ROP w Warszawie, Warszawa
Maciej Markiewicz, Instytut Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, Kraków
Hanna Matus, PGNiG ROP w Warszawie, Warszawa
Norbert Matusek, Górnośląski Zakład Obsługi Gazownictwa Sp. z o.o., Zabrze
Małgorzata Michalak-Ciarka, Anvil S.A., Włocławek
Roman Młodożeniec,TECHNOLOGIE GAZOWE PIECOGAZ, Przeźmierowo
Grzegorz Mojzesowicz, Przedsiębiorca, Słupno
Tomasz Nakielski, PGNiG S.A. Zakład Gazowniczy w Bydgoszczy, Bydgoszcz
Elżbieta Nitecka, KOREKO, Gdańsk
Michał Nitschke, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "AGCOR", Poznań
Jan Nowatkowski, Zakład Korozji Morskiej, Instytut Morski, Gdańsk
Jozef Olejnik, PKOaE OPULC, Nitra Słowacja
Michał Ostrowski, PERN, Płock
Ryszard Piątek, "CETUS" Energetyka Gazowa, Świerklany
Wiesław Pieniążek, ANTICOR, Wieliczka
Stanisław Płatek, Statoil Polska Sp. z o.o., Warszawa
Paweł Pomianowski, Geofizyka Toruń Sp. Z o.o., Toruń
Władysław Ptak, PGNiG S.A. ROP w Poznaniu, Poznań
Ewa Rabuszko, KOREKO, Gdańsk
Jerzy Rogalski, Saur Neptun Gdańsk S.A., Gdańsk
Roman Rogowski, Geofizyka Toruń Sp. z o.o., Toruń
Jacek Rozwadowski, SPZP "Corrpol" Sp. z o.o., Gdańsk
Tomasz Różycki, Górnośląski Zakład Obsługi Gazownictwa, Zabrze
Włodzimierz Sawczuk, Elektroprojekt S.A. Oddział w Łodzi, Łódź
Wojciech Sokólski, Zakład Korozji Morskiej, Instytut Morski, Gdańsk
Wiesław Solarz, Przedsiębiorstwo "BIATEL" S.A., Białystok
Aleksander Stankiewicz, Zakład Korozji Morskiej, Instytut Morski, Gdańsk
Paweł Stochaj, Instytut Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, Kraków
Marek Stypułkowski, PUSiP "Chemko" Sp. z o.o., Włocławek
Wojciech Supera, Przedsiębiorstwo "AGAT", Koluszki
Artur Szaruga, PKN ORLEN S.A., Płock
Jan Szukalski, SPZP "Corrpol" Sp. z o.o., Gdańsk
Henryk Szulik, "CETUS" Energetyka Gazowa, Świerklany
Paweł Szymkowski, PGNiG S.A. ROP w Poznaniu, Poznań
Tadeusz Ścieński, PGNiG ROP Tarnów, Tarnów
Bogdar Tymkiewicz, "RADIATYM", Gliwice
Krzysztof Wincencik, DEHN Polska Sp. z o.o., Warszawa
Jerzy Wnęk, PGNiG S.A. ROP we Wrocławiu, Wrocław
Karol Wudel, PGNiG S.A. Zakład Gazowniczy w Łodzi, Łódź
Grzegorz Wydra, PGNiG S.A. ROP w Warszawie, Warszawa
Joanna Wysocka, PGNiG S.A. ROP w Warszawie, Warszawa
Agnieszka Zommer, "RADIATYM", Gliwice
Teresa Zwiewka, PGNiG S.A. Zakład Gazowniczy w Bydgoszczy, Bydgoszcz